لوله مانیسمان چیست و انواع لوله بدون درز

لوله های مانسمان یا بدون درز (Seamless Pipe)همان طوری که از اسمش پیداست هیج گونه درز یا خط جوشی در بدنه آن وجود نداشته و به این دلیل بسیار مقاوم و قابلیت سازگاری در هر نوع شرایط آب وهوایی را دارد و اکثراً به این دلیل در صنایع نفت، گاز، نیروگاهی و پتروشیمی جهت انتقال سیال های مختلف همچون مواد شیمیایی، آب و یا گازهای با فشار بالا مورد استفاده قرار می گیرد.

این نوع لوله که خود یکی از محصولات متنوع لوله ها بوده و  شامل انواع مختلف از لحاظ ظاهر و کاربرد هستند.

به صورت  کلی این لوله دارای طول های 6 متری و یا 12 متری که به اصطلاح   DRL (Double random length)  و یا SRL (single random length)  هصتند در کارخانجات صنعتی تولید می گردند که هرکدام از آنها دارای روش های تولید مختلف و کاربردهای منحصربه فردی هستند.

این نوع لوله ها دارای مقاطع و ضخامتهای مختلفی بوده که نسبت به محیط مورد استفاده و با طراحی ومهندسی  خاص امکان تغییر آن وجود دارد.

لوله های مانسمان (Seamless Pipe) مطابق با استانداردهایAPI 5L  که خود انستیتیو آمریکایی است، ساخته و تولید می شود.

 (American petroleum standard)

حداکثر سایز تولیدی  لوله های  بدون درز (مانسمان ) 24 اینچ می باشد که گاهأ تا سایز 42 اینچ نیز ساخته می شوند.

به کلیه لوله ها در مراحل پایانی ساخت و تولید پوشش و به اصطلاح لاک سیاه رنگ  (Black varnish) زده می شود ودرصورت نیاز به پوشش گالوانیزه (Hot deep Galvanized)  ابتدا سطح لوله سندبلاست (sandblast) شده سپس عملیات پوشش گالوانیزه انجام می گردد.

در عملیات سندبلاست ماسه هایی که خاصیت سایندگی دارند را به صورت پرفشار به روی لوله ها می پاشند تا سطح لوله کاملاً از زنگ زدگی و پوسیدگی پاک شود.

برای ساخت و تولید لوله های بدون درز (Seamless Pipe) از مقاطع و شمش های فولادی استفاده شده که آن ها را به شیوه نورد گرم (Hot rolling) حرارت می دهند و با سمبه های ماتریس، شمش های فولادی را سوراخ کرده و از قالب های کشش و نورد عبور داده و آن ها را به سایزها و ابعاد مختلف تبدیل می کنند. درنهایت آن ها راهی مرحله کنترل کیفی می شوند.

برای تولید آن از شمش های فولادی به صورت گرد و دایره ای شکل استفاده می شود بدیهی است شمش های چند ضلعی به علت هزینه بر بودن و اتلاف وقت برای تبدیل شدن به شمش گرد  مورد استفاده قرار نمی گیرد.

 لوله های درز دار (Welded Pipe) عموماً در سایزهای مختلف (2/1 اینچ تا 120 اینچ ) ساخته می شوند. در مراحل تولید و ساخت این لوله ها ورقه ها را در سایزهای مختلف، بنا به درخواست مشتری برش داده و درمراحل فرمینگ به شکل لوله درآورده و محل  درز و تلاقی آن را با استفاده از جوشکاری لب به لب (Butt welding) و یا فرکانس بالا (High Frequency Welding) به هم جوش می دهند.

همان طور که پیش تر گفته شد، قیمت لوله های درزدار  (Welded Pipe)به دلیل مراحل ساخت متنوع و مواد اولیه ارزان تر نسبت به لوله های بدون درز به مراتب پایین تر از لوله های بدون درز (مانسمان ) بوده که طبیعتأ المان های دیگری همچون برند کارخانه سازنده و روش های تولید (نوع جوش) و آلیاژ و متریال مورد استفاده درآن ها در قیمت نیز تأثیر دارد.

انتخاب محصول نهایی لوله از نوع (درزدار و بدون) درز بودن نقش به سزایی درقیمت نهایی پروژه نیز دارد.

به طور مثال در مواردی که انتقال گاز پرفشار و گازهایی که دارای گوگرد هستند از لوله ها با ورقه های API  استفاده می شود و برای انتقال آب از ورقه های تست آب ویا   ST37 استفاده می شود.

لوله بدون درز از طریق نورد یا کشش شمش تولید می گردد، درحالی که لوله های جوشی از طریق رول کردن و جوش دادن دو سر ورق تولید می گردد.

با توجه به سختی مراحل تولید و تحمل فشار کاری بالاتر، لوله های بدون درز نسبت به لوله های درزدار گران قیمت تر هستند.

لوله های بدون درز به صورت کلی کم دچار خوردگی می شوند مگر زمانیکه در محیط های که دارای عوامل ایجاد خوردگی شدید هستند قرار بگیرند، در حالی که در لوله های درز دار، درز جوش خیلی زود علائم خوردگی را نشان می دهند.

امکان ناهمگن بودن جوش در محل درز جوش در لوله های درز دار وجود دارد و همین امر باعث می گردد استحکام در محل درز جوش متفاوت باشد و به همین دلیل نسبت به خوردگی مقاومت کمتری دارد در صورتی که این مشکل در لوله های بدون درز وجود ندارد.

لوله های درز دار یا به اصطلاح درزجوش، لوله های توخالی بوده که با جوشکاری سطح مسطح ورق های فولادی ساخت و تولید شده که دارای انواع مختلفی همچون لوله های تست آب و تست گاز Water & Gas Testing Pipes، لوله های برق  Electrical Pipes، لوله اسپیرال Spiral Pipes، لوله مبلی Furnace Pipes، لوله های جداری چاه Well Pipes، لوله های سیاه داربست Black Scaffold Pipes، لوله های استیل درزدار Seamless Steel Pipes، لوله های صنعتی Industrial Pipes هستند. 

به علت وجود درز جوش در لوله درزدار، مقاومت لوله های بدون درز (مانسمان) را نداشته اما به دلیل مقاومت نسبی و قیمت پایین تر نسبت به لوله های بدون درز (مانسمان ) پرکاربردتر می باشد.

آلیاژهایی که در لوله های درزدار استفاده می شود شامل: آلیاژهای استنلس استیل Stainless Steel ، مس Cooper، آلومینیوم Aluminium و چدن Cast Iron بوده که دارای درصد ترکیبات مختلف هستند.

دلیل نام گذاری لوله مانیسمان به مخترع آن برمی گردد که برادران مانیسمان Mannesmann اولین بار در کشور آلمان اقدام به ساخت و تولید لوله های بدون درز کرده که بعدها به مانیسمان تغییر نام داد.